Bolesławiec
| 
Bolesławiec jest jednym z najstarszych miast w północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego. Według zapisów kronikarzy, osada powstała już pod koniec XII w., a przed rokiem 1251 otrzymała prawa miejskie. Miejscowość, położona u styku granic z Niemcami i Czechami, jest dobrze skomunikowana. Dzięki biegnącym w pobliżu autostradom A4 i A18, drogom krajowym oraz linii kolejowej, łatwo o połączenia z Wrocławiem, Berlinem, Dreznem czy Pragą.
Miasto ulokowane jest w mikroregionie Borów Dolnośląskich, na terenie największego kompleksu leśnego w południowo-zachodniej Polsce. Jego malownicze usytuowanie zachęca mieszkańców i turystów do odpoczynku na świeżym powietrzu. Okoliczne zbiorniki wodne oraz rzeka Bóbr i płynąca nieopodal rzeka Kwisa stwarzają dobre warunki do wędkowania i uprawiania sportów wodnych, m.in. pełnych wrażeń spływów pontonem. Wytyczone w mieście szlaki piesze inspirują do wędrówek, a blisko 200-kilometrowa sieć ścieżek rowerowych, liczne stadniny koni i gospodarstwa agroturystyczne zachęcają do aktywnego wypoczynku.
Miejscowość należy do najpiękniejszych w regionie. Posiada pieczołowicie odrestaurowany historyczny układ urbanistyczny wraz z bogatym zespołem zabytków z okresu średniowiecza, renesansu, baroku, klasycyzmu i ciekawymi budowlami z XIX i XX w.
Bolesławiec od wieków słynie z produkcji wyrobów ceramicznych o unikalnym wzornictwie i walorach użytkowych. Tradycja "miasta dobrej gliny" kontynuowana jest przez liczne zakłady ceramiczne, inspiruje działalność instytucji: Bolesławieckiego Ośrodka Kultury - Międzynarodowego Centrum Ceramiki oraz Muzeum Ceramiki, jest też bodźcem do organizowania licznych imprez kulturalnych, w tym największej - Bolesławieckiego Święta Ceramiki.
Bolesławieckie Zabytki
Sanktuarium Wniebowziętej Matki Kościoła
- gotycka budowla wzniesiona została w latach 1482-92 przez grupę murarzy i kamieniarzy z pogranicza saksońsko-łużyckiego. Spalona przez wojska szwedzkie w roku 1642, została pieczołowicie odbudowana: na zewnątrz zachowała formę gotycką, natomiast wnętrze otrzymało bogaty wystrój barokowy. Górna część wieży kościoła została przebudowana w stylu neogotyckim w latach 1842-43. Do najcenniejszych zabytków świątyni należą: ołtarz główny autorstwa Jerzego Leonarda Webera (1723-1725), obraz „Ukrzyżowanie” słynnego malarza okresu baroku - Jerzego Wilhelma Neunhertza (1736 r.) oraz szereg epitafiów z XVI i XVII .
Ratusz
- najstarsza, północna część budowli, powstała pod koniec XV w., wzniesiona przez grupę murarzy i kamieniarzy z pogranicza saksońsko-łużyckiego. W latach 1525-1535, kiedy prace budowlane przy ratuszu prowadził zgorzelecki architekt Wendel Roskopf, powstała Sala Ślubów z dekoracyjnym sklepieniem cyrklowym, wzorowanym na królewskiej sali Władysławowskiej na Hradczanach w Pradze. W latach 1776-81 cały budynek przebudowano w stylu barokowym. Pod koniec XIX w., po wyburzeniu otaczających ratusz kramów i straganów, w południową i wschodnią elewację wmurowano renesansowe portale, przeniesione z rynkowych kamienic.
Ratusz, wschodnia elewacja - płaskorzeźba Rosalii von Bonin
- przedstawia legendarną historię z 1807 r., z czasów kampanii napoleońskiej. 26.letnia bolesławianka Rosalie von Bonin, wraz z kilkoma kawalerzystami, pojmała stacjonującego w mieście generała le Brun, przejmując znajdującą się przy nim kasę wojskową z 70 tysiącami talarów. Tablica, autorstwa znanej rzeźbiarki Jenny von Bary-Doussin, została odsłonięta w 1913 r.
Kamienice rynkowe
- zabudowa rynkowa, zniszczona po II wojnie światowej, została pieczołowicie zrekonstruowana w latach 50. XX w. Większość kamienic została odbudowana w stylu barokowym. Z oryginalnej zabudowy zachowały się tylko dwa obiekty: barokowa kamienica nr 6 (tzw. dom Tscherningów) i kamienica nr 28 (wzniesiona w 1902 r. w stylu nawiązującym do form historycznych).
Mury obronne
- obecnie zachowany częściowo podwójny pierścień murów z basztami na planie prostokątnym i półcylindrycznym oraz system fos i stawów powstał w latach 1479–80. Do miasta prowadziły trzy bramy: od wschodu Górna, od zachodu Dolna i od południa Mikołajska. Po częściowym wyburzeniu murów w czasie wojen napoleońskich, w latach 40. XIX w. zapadła decyzja o stworzeniu na terenach pofortyfikacyjnych promenady – alei spacerowej. Dzięki temu część staromiejska została wyraźnie wyodrębniona i wyeksponowana, a sama promenada, poprzez nowo powstające reprezentacyjne budowle, stała się centrum kulturalnym i wypoczynkowym miasta.
Kościół p.w. MB Nieustającej Pomocy
- dawna świątynia protestancka wzniesiona została w miejscu, gdzie wcześniej stał zamek. Po zniszczeniu go przez wojska szwedzkie w roku 1642, przez ponad sto lat pozostawał ruiną. W latach 1752-56 gmina ewangelicka wzniosła ascetyczny, typowy dla protestantów, późnobarokowy kościół. W XIX w. dobudowano do niego, według projektu Engelhardta Gansela, wieżę w stylu neogotyckim, którą uznano za jedną z najlepszych budowli w całym państwie.
Plac Zamkowy - grupa rzeźbiarska „Jezus, Przyjaciel dzieci”
- wykonana została przez berlińskiego rzeźbiarza Petera Breuera w 1902 r. Pomnik był darem cesarza dla bolesławieckiego Królewskiego Sierocińca. Nadnaturalnej wielkości statua z karraryjskiego marmuru powstała inspirowana modnym wówczas kierunkiem, określanym jako „naturalistyczny barok”.
Muzeum Ceramiki, Dział Historii Miasta
- w klasycystycznym budynku, jednym z najpiękniejszych z czasów empire w Bolesławcu, zmarł w 1813 r. 72-letni feldmarszałek M.I. Kutuzow. Jego zabalsamowane ciało zostało wystawione na widok publiczny, a później przewiezione uroczyście do Petersburga w cynowej trumnie, z sercem umieszczonym w srebrnej kapsule. Tablicę pamiątkową wmurowano w roku 1922, a po II wojnie światowej Armia Czerwona urządziła tu Muzeum Kutuzowa. Po opuszczeniu budynku przez Rosjan, w 1995 r. otwarto w nim Dział Historii Miasta Muzeum Ceramiki. Ekspozycję stałą udostępniono w roku 2009. Obecnie demonstrowane są eksponaty archeologiczne, ukazujące najstarsze dzieje Ziemi Bolesławieckiej, począwszy od mezolitu po okres nowożytny (od ok. 8000 lat pne do XVII w.), zbiory prezentujące wybitne postacie ze świata sztuki i nauki doby nowożytnej (m.in. Martina Opitza). Ważnym elementem ekspozycji jest kolekcja związana z epoką napoleońską w Bolesławcu i na Śląsku, która obejmuje militaria, grafiki, meble oraz przedmioty z ekwipunku żołnierzy. Ciekawym fragmentem wystawy jest też kompletne wyposażenie apteki z końca XIX w. Istotną częścią zbiorów są dokumenty i zdjęcia, prezentujące najnowsze dzieje Bolesławca. W Muzeum znajdują się także kroniki, grafiki, fotografie, mapy, plany, naczynia cynowe i szklane, monety, przedmioty codziennego użytku związane z miastem, bolesławieckie gazety i publikacje.
Pomnik feldmarszałka M.I. Kutuzowa
- monument został wykonany w Królewskiej Odlewni Żeliwa w Berlinie w roku 1819. Pierwotnie stał na bolesławieckim rynku, a w roku 1893 został przeniesiony na promenadę przy ul. Kubika. Stworzyło go dwóch wybitnych artystów epoki klasycyzmu: architekt Karl Friedrich Schinkel i rzeźbiarz Johann Gottfried Schadow. Nowatorskie rozwiązania w zakresie formy i użytego materiału sytuują pomnik wśród najcenniejszych bolesławieckich zabytków.
Budynek "Odeonu"
- neorenesansowa budowla z 1862 r. należała do najpopularniejszych miejsc spotkań bolesławian - była to elegancka restauracja z salą balową i koncertową. Położona przy Stawie Miejskim, wraz z pięknym, zacienionym ogrodem tworzyła jedną z najbardziej urokliwych części promenady.
Dawna loża masońska
– reprezentacyjna siedziba przy ul. M. Brody została zaprojektowana przez E. Hotopa i wybudowana przez C. Tilla w 1885 r. Loża jest wspaniałym przykładem budowli w stylu północnego renesansu, z kontrastowo zestawionymi płaszczyznami elewacji z czerwonej cegły i bogatego detalu architektonicznego wykonanego z jasnego kamienia.
Dawny Królewski Sierociniec
- założony w 1754 r. przez Gottfrieda Zahna, był znanym i cenionym na całym Śląsku ośrodkiem oświatowym i wychowawczym. Od 1767 r. posiadał drukarnię, w której od 1774 r. wydawano pierwsze bolesławieckie czasopismo „Miesięcznik Bolesławiecki dla Pożytku i Przyjemności”. Obecny kompleks składa się z kilku budynków: jego najstarszą budowlą jest tzw. „Stary Dom”, wybudowany w latach 1755 – 64, najmłodszym obecny gmach Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zespołu Szkół Medycznych wzniesiony w latach 1914 – 1917 według projektu Clingesteina.
Dawna Szkoła Ceramiczna
- jedna z trzech głównych szkół tego typu na terenie Niemiec została wybudowana w 1897 r. Gmach, o typowych dla architektury berlińskiej elewacjach, prezentował charakterystyczne dla końca XIX w. rozwiązanie o wysokim standardzie użytkowym i technicznym – m.in. posiadał przestronne, jasne sale, przeznaczone na pracownie rysunku i modelarnie. W roku 1930 od strony południowej została dobudowana Szkoła Szkła, będąca przykładem architektury modernistycznej. Autorem projektu był jeden z wykładowców w Szkole Ceramicznej, wybitny malarz ekspresjonista - Artur Hennig.
Muzeum Ceramiki
- pierwotnie Muzeum Miejskie, założone w 1908 r., gromadziło zbiory archeologiczne, etnograficzne, wyroby rzemiosła artystycznego, w tym dużą kolekcję naczyń z Bolesławca i okolic. Obecne Muzeum działa od 1953 r., a od roku 1967 kompletuje bolesławiecką kamionkę i ceramikę europejską. Na ekspozycji stałej można znaleźć najstarsze naczynia z XV, XVI i XVII w., odkryte podczas badań archeologicznych, dzbany żeberkowane pokryte brązowym szkliwem ziemnym, dzbany dekorowane białymi nakładkami, naczynia o motywach antycznych, naczynia pochodzące z bolesławieckiej Szkoły Ceramicznej i wyroby miejscowych zakładów: Paula, Reinholda, Burdacka i Wernera. Bolesławiecką ceramikę cechuje bogactwo dekoracji i form: obok stempelków stosowano szkliwa zaciekowe, krystaliczne, zdobienie natryskiem, malatury z rożka, technikę intarsji. Po II wojnie światowej kontynuowano tradycje ceramiczne. Tadeusz Szafran, profesor krakowskiej Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych, ponownie uruchomił produkcję. „Ceramika Artystyczna” od początku nawiązała współpracę z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Do Muzeum trafiły prace I. Zdrzałki, A. Szurmińskiej-Krępowej, A. Różańskiej, B. Wolanina, W. Matus, J. Bany-Kozłowskiej.
Teatr
- dawny arsena, wzniesiony przez Leitnera w latach 1822-23, został zaadaptowany na budynek teatru w roku 1857. Obecny wygląd budowla zawdzięcza kolejnej przebudowie, przeprowadzonej w latach 1885-86 przez architekta W. Döricha, która wynikała po części z zaostrzonych przepisów przeciwpożarowych, wywołanych tragicznymi pożarami w Nicei i Wiedniu. Budynek został powiększony, zwłaszcza w części zachodniej, mieszczącej scenę, a elewacje otrzymały efektowne neorenesansowe formy. W roku 1913 po raz kolejny przebudowano teatr pod kierunkiem architekta E. Balzera. Poszerzono część sceniczną wraz z miejscem dla orkiestry.
Sąd Rejonowy
- pierwotnie budynek gimnazjum, wzniesiony został w stylu neogotyckim w latach 1861-64, według projektu architekta Oppermanna. Budowla spełniała ówczesne wymagania w zakresie nowoczesnych rozwiązań funkcjonalnych: przewidziano pomieszczenia na obserwatorium, laboratorium fizyczne, zbiory biblioteczne i kolekcję eksponatów z zakresu historii naturalnej. W zachodnim skrzydle usytuowano aulę, wysoką na dwie kondygnacje, bogato dekorowaną popiersiami wybitnych postaci, szczególnie zasłużonych dla rozwoju nauki. Przy budynku w 1865 r. powstał park, zaprojektowany przez jednego z najznakomitszych europejskich planistów krajobrazu, Eduarda Petzolda.
Budynek MOSiR
- dawne Miejskie Zakłady Kąpielowe powstały w dwóch fazach. Pierwszy, w roku 1895, został wzniesiony budynek łaźni, o efektownych formach „renesansu północnego”. Drugą część kompleksu, mieszczącą kryty basen, salę do ćwiczeń i rzymską łaźnię parową, wybudowano w latach 1914-15. Wewnątrz zachowały się dekoracje z kafli ceramicznych o różnych odcieniach morskiej zieleni, zdobione ornamentem geometrycznym i motywem wolich oczu oraz monumentalne rzeźby autorstwa Jenny Bary-Doussin.
Willa E. Gansela przy ul. Zgorzeleckiej nr 19
- dom wzniesiony w I poł. XIX w, w tzw. włoskim stylu willowym, był siedzibą kolejnych budowniczych i architektów z rodu Ganselów. W piwnicy budynku urządzono laboratorium alchemiczne, w związku z przynależnością właścicieli do bolesławieckiej loży masońskiej „Pod Złotym Łańcuchem”. W późniejszym czasie utworzono tu „salę muzealną w miniaturze” z cenną kolekcją monet, rzeźb i detali architektonicznych.
Wiadukt
- budowę kamiennego mostu w latach 1844-46 nadzorował Engelhardt Gansel, bolesławiecki budowniczy. Przy wznoszeniu tej kolosalnej budowli o wymiarach ok. 490 m długości, 26 m wysokości, 8 m szerokości zatrudniono 600 robotników, a koszty wyniosły 400 000 talarów. W lipcu 1846 r. odbyła się pierwsza próbna jazda, a we wrześniu tego samego roku specjalnym pociągiem przyjechała z Berlina królewska para i w towarzystwie architekta podziwiała efekt jego pracy. Wzniesienie wiaduktu przyniosło budowniczemu podziw i uznanie oraz odznaczenie przez rząd pruski, w 1847 r., orderem Czerwonego Orła. W roku 2009, po zakończeniu prac modernizacyjnych i rozszerzeniu iluminacji obiektu, stał się on jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych miasta.
Pomnik feldmarszałka M.I. Kutuzowa i cmentarz wojskowy przy ul. Zgorzeleckiej
- pomnik ufundowany przez córkę Kutuzowa i grafa von Sacken, w formie złamanej kolumny zwieńczonej dębowym wieńcem, został wykonany w 1814 r. przez kamieniarza J.M. Böhma Młodszego. Pod monumentem umieszczono cynową trumienkę z trzewiami feldmarszałka, a na cokole umieszczono napis: „Książę Kutuzow Smoleński zasnął snem wiecznym 28.04.1813” . Po II wojnie światowej wokół pomnika urządzono cmentarz żołnierzy 7 Korpusu Pancernego Gwardii i 31 Dywizji Piechoty 1 Frontu Ukraińskiego.
Jeżeli chcesz zgłosic chęć wizyty większej grupy do obiektów zabytkowych napisz do nas TUTAJ